V1223 Delta

Met de aanmelding van de Delta(2) kregen wij een wel heel bijzonder schip voorgeschoteld. De Delta is een ontwerp van G. van Aller uit 1947. Het schip werd gebouwd in 1948 bij Scheepswerf Van Brussel te Hasselt. De Delta is een schip waarvan de romp sterk doet denken aan die van een zeeschouw, waarvan de rompplaten niet tot het een vlak reiken, want dit schip heeft geen vlak – het hoofdspant is driehoekig, waarbij het boeisel het hoofdspant vijfhoekig maakt. Dit is doorgetrokken tot aan de stevens, die daardoor erg puntig zijn.

Uit het oogpunt van bouwgemak is dit een efficiënt ontwerp, omdat alle huidplaten in wezen bestaan uit enkelvoudig gekromde vlakken. Maar de foto van de Delta op de bok toont dat het vormen van een V spant van voor tot achter wanneer er ook nog rekening gehouden moet worden met een kromming van de kielzool en de stevens niet mogelijk is zonder gecompliceerd meet- en paswerk, waarbij we ons moeten realiseren dat er geen computers waren om dit proces te vereenvoudigen. Ik kan mij herinneren ooit een knikspant modelbootje van balsa hout te hebben gebouwd, waarbij het vrijwel onmogelijk bleek om een fraai gevormde neus te creëren, die ook nog waterdicht was. Uiteindelijk werd de neus gevormd door een massief klosje dat naderhand strokend werd geschuurd!

De Delta heeft een weinig effectief lateraal vlak, met uitzondering van de diepgelegen loefbijter en het kieldeel waarin het schroefraam is uitgespaard en de aangelaste kielbalk die loefbijter en roerhak verbindt. Onder helling heeft de kiel weinig houvast in het water, maar dit wordt gecompenseerd doordat de stootrand en het daarboven gelegen boeisel in het water worden gedrukt. Dat geeft stabiliteit en vermindert het verlijeren.

Het opvallende V-spant maakt dat de Delta aanvankelijk weinig vormstabiliteit zal hebben, maar de 3000 kg beton onderin het 1,5 meter diepe schip doen snel mee als de Delt begint te hellen, lijkt me. De V-vormige spant tot aan de kielzool kom je bij zeiljachten weinig tegen. Wat dat betreft zijn deze ontwerpen van G. Van Aller behoorlijk uniek. Eigenlijk zie je deze spantvorm alleen bij de zeegaande Wharram Catamarans. Deze schepen werden/worden uit scheepsbouwkwaliteit hechthout platen gebouwd met behulp van de Stitch and Glue methode. De hechthouten onderdelen werden in pakket verkocht (zoek op internet ´A boat in a box’. De bouw hiervan begint met het prepareren van de huidplaten door deze te impregneren met epoxy en de gaatjes te boren voor de stitch and glue techniek.

De spantvorm van de Delta levert een licht lopende romp, met prettige beweging in zeegang. Het grote nat oppervlak maakt dat de wrijvingsweerstand met het water waar ze in vaart, de snelheid zal beperken. Gelukkig heeft ze een groot en effectief tuig, waarmee de aandrijving ruim voldoende zal zijn.

De Delta heeft een mooie opbouw zoals die voor de Tweede Wereldoorlog gebruikelijk was, met ronde patrijspoorten en een mooi gebold kajuitdak (kroon), waardoor het geheel elegantie ten toon spreidt. De toegepaste spantvorm garandeert stahoogte in een groot deel van het schip. Al met al is het een heel bijzonder schip.

Enkele jaren voordat Van Aller de Delta 2 ontwierp, had hij een iets kleinere versie van hetzelfde schip ontworpen en laten bouwen (Delta 1) en dat schip vaart ook nog steeds rond (ergens in Groningen). De Delta 2, is sinds de bouw altijd in de familie gebleven. Ida van Aller is de derde generatie die het schip in bezit heeft. Van de bouw en van de eerste vaartochten zijn nog foto’s en logboeken in bezit van de eigenaar. Oorspronkelijk was het schip gaffelgetuigd. Begin jaren ’60 is echter de mast vervangen door een hoger exemplaar en toen is het huidige kottertuig erop gekomen. De binnenbetimmering is nog grotendeels in originele staat.