V1209 Andantina

De Andantina is een creatie van Knud Reimers (1906-1987), Deen van geboorte (Aarhus). Hij ging al jong in de leer om scheepsbouwer te worden. Zo kwam hij als leerling terecht bij Krup Germania te Kiel, om later bij Abeking en Rasmussen in Lemwerder zijn opleiding af te maken. Bij Harry Rasmussen zal Reimers zeker ook kennis hebben gemaakt met de beroemde Zweedse ontwerper Estlander (van Finse komaf), waarbij hij later in dienst zou treden. Estlander was een generatie ouder dan Reimers. Bij Abeking & Rasmussen ontwierp Estlander meerdere 40 m2 scherenkruisers, waarna hij voor zichzelf begon. Estlander werd eigenaar van de Pabstwerf in Berlijn, waar hij zijn 150 m2 scherenkruiser Singoalla liet bouwen. Jammer genoeg is dit bijzondere schip na twee seizoenen met werf en al door brand verloren gegaan.

Eind jaren twintig trok Reimers naar Stockholm. Estlander was daar een ontwerpbureau begonnen, waarbij Reimers zich aansloot. Toen Estlander in 1930 op 54-jarige leeftijd plotseling overleed, nam Reimers het ontwerpbureau van hem over. Hij was toen pas 24 jaar. Reimers had er hard voor gewerkt om op zo jonge leeftijd zo ver te kunnen komen. Niet alleen is het scheepsbouwvak, en in het bijzonder het ontwerpwerk, iets dat je niet zomaar komt aanwaaien, je moet ook in staat zijn om gesprekken met klanten aan te gaan om opdrachten binnen te halen. Op dit gebied had Reimers al snel de slag te pakken. Toen hij op de werf bij Abeking en Rasmussen werkte, maakte hij om geld bij te verdienen regelmatig treinwagons schoon. Zo kon hij nieuwe overhemden kopen, voor als hij ook gesprekken met de klanten moest voeren. Het was geen vetpot tijdens de Duitse leerjaren! Maar het Duitse leerling/gezel/meester traject leidde wel op tot uitstekende vakmensen.

De Andantina is een zeiljacht van het type Bacchant 34 IV. Het is mij niet bekend of van dat type oorspronkelijk in hout gebouwd is en gediend heeft als plug voor de in polyester uitgevoerde serie. Het ontwerp voor de Bacchant IV stamt uit 1964. De polyester revolutie was toen al bijna 10 jaar in ontwikkeling. Bacchantes waren het vrouwelijke gevolg van de god Bacchus, de zoon van de oppergod Zeus. De Bacchantes waren zijn ‘groupies’, los in de omgang en altijd in een vrolijke ‘mood’. Wat dat betreft zou de Andantina een nichtje van de Naughty Nelly kunnen zijn. Ga je dan op zoek naar de naam Andantina, dan kom je ook uit bij een ballade van drs. P. (Heinz Polzer), een kleurrijke en vermakelijke schets van de eigenaardigheden van deze Bacchante, die bovenstaande gedachte onderschrijft.

Reimers had wat met de Bacchantes, want meerdere van zijn ontwerpen droegen deze naam. Allereerst waren er de 30 m2 Bacchante en de 75 m2 Bacchante II. Een Bacchante III heb ik niet kunnen achterhalen. De Andantina is een Bacchant IV, waarvan er zo’n honderd stuks zijn gebouwd. De werf die deze schepen bouwde was de Vaesteraas Hardplast Varv, zo’n 85 km ten westen van Stockholm aan het Malarenmeer. Reimers moest als jachtarchitect/ jachtbouwer in woelige tijden zien te overleven. Hij had door dat de markt snel veranderde en om een nieuwe koers vroeg.

Reimers was al jaren een van de topontwerpers in Zweden met klandizie over de hele wereld. Met name de verspreiding van de Zweedse scherenkruiserklassen waarin hij als jong ontwerper ruimschoots naam maakte, net als die van de Internationale meterklassen, vormden voor hem de weg naar succes. Hij zorgde er ook voor dat zijn ontwerpen bij topwerven werden gerealiseerd, zoals de werven van Plym (Saltsjobaden) en Schelin (Kungsor), die over een internationale klantenkring beschikten. Zo wist Reimers de weg naar hogere kringen te vinden. Het was ook andersom: klanten die wat te besteden hadden wisten hem te vinden en te waarderen!

Reimers ontwierp in de loop van zijn lange carrière een groot aantal uiteenlopende jachten, zoals de Tumlaren en de Stor Tumlaren, waarmee Adlard Cole de eerste Transat zeilde. Verder de eerder genoemde 75m2 Bacchante. De Agneta is een grote 84 voets yawl, die jarenlang in bezit is geweest van de familie Agnelli (FIAT). Verder tekende hij ook de Iliiana, een 40m2 scherenkruiser van 15,10 m, die in 1944 door Schelins werf werd gebouwd. Een derivaat daarvan is de Siska, die erg succesvol was in de Sidney-Hobart race. De Swede 55 en de Standaad SK 30 zijn beiden toonbeelden van cruiser-racers met Scherenkruiserbloed die in Zweden en Duitsland eenheidsklassen werden. Van zijn 30m2 scherenkruiser Byjou ontstond een polyester versie, die het in Duitsland en Zwitserland tot eenheidsklasse bracht. In de V.S. ontstond de Udell-klasse, een 22 m2 scherenkruiser ontwerp dat daar eenheidsklasse werd.

De Andantina is met haar lengte van 10.88 meter al een hele dame. Een mooi en evenwichtig gelijnd schip, nergens exceptioneel, maar als geheel zeer traditioneel. Op de tekening vallen een paar dingen op. Allereerst is de kielballast in twee varianten aangegeven. De ene toont een geleidelijk aflopende lijn in het zij aanzicht, de tweede toont een soort kin aan de voorzijde van de kiel. Ik kan niet afleiden uit de tekening of dit te maken had met gebrek aan kielgewicht, of dat een aanpassing van de verdeling van het laterale oppervlak werd beoogd.

Opvallend is de relatief lange giek op de tekening, op de foto’s lijkt het net of die op de Andantina wat is ingekort. De Andantina heeft een doorgelat grootzeil, met een hoge aspectratio. Overigens was Reimers wel een voorstander van een hoge aspectratio. Aan de wind maakt dat het tuig erg effectief!

Ook opvallend is de nogal forse spiegel van de Andantina waar de naam in grote letters op kon. Wat verder opvalt aan de tekening is de inrichting van het schip: een ruime U-vormige zitbank om de tafel aan de bakboordzijde en pantry met kookgelegenheid aan stuurboordzijde. Op de foto’s is evenwel een heel andere inrichting te zien, met een navigatiehoek tegenover de pantry en daarvoor een klaptafel met banken/kooien een weerszijden tot het schot, dat tegelijkertijd de mast ondersteunt, met in het voorschip toilet en wasgelegenheid en het gebruikelijke V-berth. Ik neem aan dat een bakskist ruim voldoende plaats biedt voor de zeilen, stootwillen, etc.

De Bacchant 4, is gebouwd in 1967. De eerste scheepsnaam was Joliette, eerste eigenaar en opdrachtgever was de heer Dr. Horst Günther Wille uit Köln. De tweede eigenaar in 1998 was Dr. Michael Roesgen uit Düsseldorf. Hij gaf de Bacchant 4 de scheepsnaam Andantina. (Andante is ritme in de muziek, Andantina is de vrouwelijke variant) Het zeiljacht heeft in 1998/1999 binnen en buiten een complete refit gehad. In 2018 werden romp en dek buitenom opnieuw gespoten. Het zeiljacht is bijzonder geschikt voor Friesland, IJsselmeer, Waddenzee, Noordzee en Oostzee. De huidige eigenaars hebben Grou als thuishaven. De scheepsnaam Andantina blijft erop!