V1106 Argo

De Argo, voorbeeld van de succesvolle combinatie Bruynzeel-Van de Stadt

De achtergronden van de Argo zijn bijzonder. Beekman uit Oude Wetering verwierf in 1945 van de Bruynzeel Deurenfabriek N.V. het alleenrecht de valkjachten te mogen bouwen. Het betrof niet alleen de bekende wedstijdklasse de Valk, doch ook het kajuitjacht de Valkkruiser, beide ontwerpen van E.G. van de Stadt.

Dat in de oorlog Bruynzeels deurenfabrieken de Valken bouwden was bekend. Dat Ricus van de Stadt daarvoor de Valk had ontworpen is ook geen nieuws. Dat van de Stadt en Bruynzeel het heel goed konden vinden in de watersport is ook geen geheim. Dat werd terecht niet onder stoelen of banken gestoken. Een en ander culmineerde in het eerste superjacht, de Stormvogel, waarmee Bruynzeel na haar tewaterlating in 1960, overal en alles won op gezeilde tijd. Cees Bruynzeel was niet geïnteresseerd in winst op rating. Een verfrissende visie!

Ongekend snelle boten

Van de Stadt scoorde voor Bruynzeel meerdere winners: de Zeevalk, de Zeeslang/Black Soo, voorafgegaan door de Havik die wat korter was dan de Zeevalk. Allemaal light displacement hechthouten schepen. Kenmerkend gebouwd in Bruynzeel hechthout, allemaal ongekend snel in verhouding met wat er zoal in deze contreien gebruikelijk was. Dat kan heel gevoelig liggen, zeker bij de wat traditioneler ingestelde zeilers. De knikspanters van van de Stadt konden iets dat de meer traditionele S-spanters niet konden, zij konden planeren… Daarmee was er opeens een revolutie in RORC-gelederen. De knikspanters en met name die van hechthout werden beticht van rule cheating. Oneerlijk, unfair en zeker niet geschikt voor de zeezeilerij! Werd geschamperd. Dit heeft heel erg lang doorgezeurd in de zeewedstrijdzeilerij. In zekere zin hadden de klagers gelijk, maar ze keken de verkeerde kant op! Men had niet in de gaten dat de set van parameters in de RORC-systematiek niet genoeg rekening hield met aspecten die er wel toe deden!

Daar kwam nog bij dat onzichtbaar onder de boot ook nog eens een nieuwigheidje zat, de vinkiel en het vrijhangende roer, al dan niet aan de spiegel, maar zeker niet aan de achterkant van de kiel! Als er al iets aan de achterkant van de kiel draaide, was het de trimtab. Ook dat was toch wel vloeken in de kerk!!! Het vrijhangende roer is niet alleen effectief, het verlaagt ook het nat oppervlak van de boot. Er kan ook veel fijnzinniger worden gestuurd, leidend tot minder weerstand en dus hogere snelheid.

Balans, van de Stadt’s geheim

Hoe kan het dat hechthouten knikspantboten zo succesvol zijn? Voor wat dit aspect betreft is het goed om te beseffen dat Van De Stadt een motto had: balans, balans en tenslotte nog eens balans! Bij goede trim gaat de boot dan vrijer varen, zal het geen gevecht zijn als het eens vlaagt.

Dan de constructie, die is stijf en licht. De grote lijminhoud van Hechthout heeft als voordeel dat het water- en vormvast is Bruynzeel bewees het eerst door een hechthouten deur in het water te leggen. Van de Stadt stelde voor dit met een hechthouten boot te doen. Daarmee bewees men ook de vormvastheid! Tegelijkertijd met de geschiktheid van hechthout als scheepsbouw materiaal.

De toepassing van de vinkiel met separaat roer was ook een doorbraak.

De Valkkruiser werd verkocht voor f 5.000,-. All in, kant en klaar getuigd, stoffering tank, accu, 4 kooien en een kombuis, holle houten rondhouten en de standaard zeilen fok en grootzeil, maar exclusief een Watermota inboardmotor. Deze motor kwam uit Engeland. De kosten werd op f 900,- geraamd, maar de motor kon nog niet geleverd worden wegens deviezengebrek.

Voor gedetailleerde info zij verwezen naar de website www.valkenkringgrou.nl, met foto’s van valken en valkkruisers in aanbouw bij Jachtwerf Beekman en verkoopfolders. Beekman en de Valkkruiser productie zijn geen lang leven beschoren geweest. De licenties zijn in andere handen over gegaan. Niettemin hebben zij hun eigen plekje in de Nederlandse watersport geschiedenis.

Gelukkig is daarvoor nu binnen de VKSJ ook ruimte en aandacht.

De Argo is vermoedelijk de enig overgebleven Valkkruiser. De vorige eigenaar van de Argo kwam als gevolg van een terminale ziekte van zijn echtgenote niet aan onderhoud toe. De huidige eigenaar heeft de als gevolg van jarenlange verkeerde ophanging kromme houten mast weer recht gekregen en kaalgehaald en is nu bezig met het voorzichtig kaal schuren van het onderwaterschip. Andere delen van de romp volgen nog. De Argo is jarenlang in een loods opgeslagen geweest. Het houtwerk is nog in goede staat, maar het verf- en lakwerk is gecraqueleerd.