V1105 Alpha

De Alpha 32 is een ontwerp van E.G. van der Stadt, dat is geënt op dat van de Pionier 10. De werf waar de Alpha werd gerealiseerd was Esslinger und Apt in Läupingen, Würthenberg Duitsland. Deze werf was ontstaan uit de wens tot diversificatie van de Firma Esslinger und Abt, een gerenommeerde fabrikant van houtbewerkings gereedschappen en interieurs voor scholen en dergelijken. Men wilde graag ook in de watersport en rol spelen. Daartoe had men enkele jaren eerder al contact gezocht met E.G. van der Stadt, die de 40 voets Clipper voor E en A ontwierp, de Sprinter in licentie liet bouwen en intussen ook stageplaatsen verleende aan E en A- medewerkers, om de jachtbouw onder de knie te krijgen.

Dat laatste is gelukt. De werf werd gerenommeerd om zijn kwaliteitsproducten. Nu zat Van der Stadt ook niet in de achterhoede van de ontwikkeling van de jachtbouw. Zelfs op wereld niveau gezien was hij een nieuwlichter, die met grote stappen het pad van de vooruitgang opzocht, daarbij overigens niet uit het oog verliezend dat een en ander tot een evenwichtig schip moest leiden, waar hij achter kon staan. Vaak klein maar dapper, maar ook baanbrekend.

V-vormige romp met evenwichtige volumeverdeling

De rompvorm van de Alpha kenmerkt zich door het V-vormige spant in voor- en achterschip in combinatie met een geprononceerde ‘tumblehome’. Ook het grootspant is V-vormig. De Alpha 32 zal goed met golfslag overweg kunnen en niet vaak paaltjes pikken. De ‘tumblehome’ geeft wat extra stijfheid onder helling, door het rompvolume dat onder helling in het water wordt gedrukt. Door de evenwichtige verdeling van het volume voor en achter vertrimt de Alpha niet overmatig en blijft ze goed te sturen. Toch is de Alpha 32 geen stijf schip, ik zou haar eerder wat tuitelig noemen, maar dat is het gevolg van het lage ballastgewicht, in combinatie met v-vormige spantvorm en beperkte diepgang.

Dat betekent dat de grote genua snel verwisseld kan worden voor de genua 2, die de voordriehoek juist vult. Een rif in het grootzeil doet ook wonderen. Drie bemanningsleden in de railing aan loef zullen dat ook doen! De Alpha is snel als ze relatief rechtop kan worden gevaren… Alpha 32 lijkt ondertuigd, maar ze is het niet. De depl/length verhouding is juist boven de 275, het is dus ook geen licht schip.

Lange lijnen onderwaterschip, kleine vinkiel en plaatsing roer maken Alpha behoorlijk snel

Wat haar behoorlijk snel maakt zijn de lange lijnen van het onderwaterschip, de kleine vinkiel en de plaatsing van het roer aan het eind van de waterlijn, achter een kleine scheg en een kleine ‘bustle’. De saildrive met 2 blads klapschroef draagt ook bij aan een lichtlopende romp. De rompsnelheid zal relatief snel gehaald worden, maar met 7 knoop houdt het wel op, denk ik.

De Alpha is van 1970 tot 1975 ongemodificeerd gebouwd, de nu aangemelde Alpha is de gemodificeerde versie. De modificaties betreffen het interieur, er werd een luik in het voordek toegevoegd, het brugdekje boven de motorruimte werd wat verhoogd en de overloop werd daarop gemonteerd. Dat is wel zo veilig, in geval van een ‘knock down’. Zeker met het hogere Bodensee tuig is zo’n voorval niet denkbeeldig. Destijds werd er naast een spinaker ook nog een blooper in het voordewindse rak gevaren.

De Alpha heeft een mooi rompontwerp, met uitgekiende kuip en dek indeling. Jammer dat het dek behoorlijk bol is, maar dat is de prijs voor ruime sta- en zithoogte binnen. Daarmee kom ik op het interieur. Ook hier zie je de ontwerpkwaliteit van Van de Stadt. De vrij grote ruimte in de Alpha wordt goed benut, er is ruime opbergmogelijkheid, de kooien in de kajuit zijn breed en lang, de rugleuningen kunnen worden opgeklapt. De hondenkooi aan stuurboord is handig voor het opbergen van bagage en andere zaken. Verder biedt de hondenkooi de zitplaats achter de navigatie tafel. De kookgelegenheid aan bakboord bevat een koelkast, dubbele afwasbekkens, een 2-pits gasstel met oven, kastjes en lades voor servies en bestek en mondvoorraad. Boven de kooien in de kajuit bevinden zich aan weerszijden 4 bergkastjes, voor van alles. Er zijn zoveel bergkastjes, dat je snel van alles kwijt bent. Elk voordeel heeft zijn nadeel….

Levendige boot met verzorgd interieur

Het interieur is verzorgd en toont de herkomst: Van der Stadt en E & A. Ontwerp en afwerking. Het schot tussen kajuit en wasruimte is typisch Van der Stadt, met een ergonomisch ronde opening. De slaapplaatsen in het vooronder zijn lang genoeg om 2 volwassenen te slapen te kunnen leggen. Al bij al zijn er 5 kooien, maar de Alpha biedt comfortabel comfort voor 4 personen. De hondenkooi dient als berging of als slaapplaats voor de hond. Nomen est omen!

Zeilen met de Alpha: zoals gezegd ze is levendig ondanks het beperkte zeiloppervlak. De V-spant, de schone lange lijnen en het sterk beperkte nat oppervlak en geringe ballastaandeel dragen daaraan bij. Ze ligt prettig op het roer en trekt een bescheiden hekgolf. Dat is dus in orde. Het schip ademt balans, zoals de meeste (of alle?) ontwerpen van Van der Stadt.

Omdat vallen en smeerrepen vanuit de kuip kunnen worden bediend en de genualieren selftailend en dubbel werkend zijn is de Alpha goed te mannen. Het roer kan eenvoudig met een klemvoorziening worden vastgezet of minder beweeglijk worden afgesteld. De rolfok is ook een luxe outfit, zeker voor oudere bemanningsleden. De genua kan deels weggereefd worden, maar dat draagt niet bij aan de vorm.

De Volvo Penta 3 cylinder 30 PK drijft de 2 blads klapschroef trillingsvrij aan. De afstand tussen schroef en roer is bij deze saildrive wat groter dan bij de uitvoering met vaste schroefas. Daar moet je wel rekening mee houden met manoeuvreren in de kleine ruimte.

Tijdsdocument overgang van RORC naar IOR

De Alpha 32 is als ontwerp van 1970 een interessant tijdsdocument, met betrekking tot het overgangstijdvak van RORC naar IOR, in de zin dat het duidelijk maakt op welk pad naar de toekomst Van der Stadt toen al was. Je zou zelfs kunnen zeggen, dat nieuwlichters als Van der Stadt de overstap naar de IOR hebben afgedwongen, met de ontwikkeling van beter presterende schepen binnen de RORC regels. Men noemde dat ‘Rule Cheaters’. Dat is van alle tijden. Immers het was altijd het streven om met een lagere rating toch een sneller schip te creëren. Waar S&S nog maar een kleine reductie van het nat oppervlak realiseerde in het ontwerp van de Intrepid (America’s Cup 1967 en 1970) was Van der Stadt al zover dat de kiel en het roer volstrekt gescheiden waren. Immers nat oppervlakte reductie vermindert de weerstand. Pas bij hogere ‘Froude’- getallen ontstaat weerstand als gevolg van golfvorming en zijwaartse beweging, verlijeren en vertrimming, die maken dat meer zeildruk niet meer voortgang oplevert.

Zoals elk ontwerp met een beperkte maat is ook de Alpha 32 een compromis. De maten 9,65 bij 3 meter bieden de ruimte om binnen tot een redelijk accommodatie te komen. De dubbelschalige romp en opbouw maken dat de Alpha van buiten en van binnen ‘af’ is. De kielbevestiging is ruim gedimensioneerd, met 1,5 duims kielbouten van rvs, die zijn overgelamineerd. De laatste bout is tegelijkertijd het hijspunt voor de hijskraan. In het kajuitdak is een speciale opening waar de hijskabel door kan, die dan opgeschroefd wordt op de achterste kielbout. Dit systeem is niet te gebruiken in een portaalkraan.

Beoordeling Alpha 32

De Alpha zit juist aan de rand van het toelatingsbeleid van de VKSJ. Ontwerpjaar en vormgeving bepalen de grenzen. Dat is haar aan te zien: een semi-modern onderwaterschip met een maximaal verkleind kielprofiel, van voor tot achter een sterke V-vormige spant, met een bijna cirkelboogvormige kielbalk. Dat maakt dat ze makkelijk draait en golfslag goed neemt. Het achterschip is beschaafd smal, dat zet het ontwerp terug in de tijd. Het tuigplan is alweer 60er jaren, zoals bij de kwart- en half- en 1-tonners uit die tijd. Klein grootzeil en groot voorzeil, masttop getuigd.

In Nederland varen enkele Alpha’s. De meeste bevinden zich in Italië, Duitsland en Hongarije. In 10 jaar zijn er ruim 70 door E & A gebouwd. Een Duits echtpaar is met een Alpha 32 de wereld rond gezeild, tegen lage kosten en zonder grote problemen. Men had genoeg van de Alpenmeren, kocht in Bremen een Alpha 32 uit 1972 en is op pad gegaan. Teruggekomen, gezond en wel, was men zeer tevreden over de vaareigenschappen van de Alpha 32 Tiburon II.