V1088 Raedt van Toezigt

Eens in de zoveel jaren komt er een wel heel bijzondere aanmelding binnen bij de Toelatings Commissie.

De Raedt van Toezight is om verschillende redenen bijzonder.

• Ze is ontworpen door een hier volstrekt onbekende ontwerper, J. Benford;

• Ze is gebouwd in ferrocement;

• Ze is een voorbeeld van een eclectisch anachronisme.

De Toelatingscommissie zou met de handen in het resterende haar zitten, gelet op de summiere informatie die bij de aanmelding werd aangeleverd, ware het niet dat er de Dictionary of Yachtdesigners ruime aandacht is besteed aan deze ontwerper. En natuurlijk maakt de heer Benford op internet reclame voor zijn eigen ontwerpbureau en de ontwerpen die hij verkoopt. Jammer genoeg was het ontwerp van de Raedt (de Alaskan Trader)er niet meer bij. De meegeleverde vlaggenbrief met Koninklijke signatuur bood ook weinig soulaas. Dus maar even putten uit de Dictionaire of Yacht Designers: “Jay R. Benford geboren in 1943 in de V.S. is één van de weinige ontwerpers die de vaardigheid getoond hebben enerzijds volkomen trouw te zijn aan traditionele vormgeving, maar binnen die vormgeving toch ook innovatief te zijn”.

Eigenlijk de Amerikaanse versie van de Nederlandse ontwerper Thiebout waarvan wij recent de Kraggenburg beschreven. De ontwerpen van Benford doen denken aan die van John Atkin, waar hij na zijn studie aan de University of Michigan, twee jaar als leerling werkte. Ook is zijn werk beïnvloed William Garden’s werk. Benford is niet klakkeloos mee gegaan met de voortdurende groei van de ontwerpen en de daaruit voortvloeiende kostentoename. Hij had naast aandacht voor kleinere, ook een goed oog voor economische ruimtegebruik en kostenbesparing door materiaalkeuze en indelingsnoviteiten. Benford groeide op in een zeilers familie (lake Ontario) en begon op 12 jarige leeftijd bootjes te tekenen. Hij is nu 74 jaar oud, dus is hij gepokt en gemazeld in het vak, met inmiddels 62 jaar ervaring.

De Raedt van Toezight is een buitenbeen op de Nederlandse wateren. Het enige schip dat in zekere mate qua voorkomen vergelijkbaar is, is de Shpountz 40, een ontwerp van Bombigher. Dit schip bezoekt regelmatig de DC. Altijd een indrukwekkend gezicht: Veel geweld maar ook weinig hoogte, dus een ramp in het kruisrak. Dus ook meer een boot die je moet varen in de richting die de wind wijst. Dit geldt ook voor de Raedt van Toezicht.

De Shpountz is voorzien van een midzwaard en waarschijnlijk in gangen karveel gebouwd, waarbij het ontwerp een knipoog maakt naar de lijnen van de schoener America, waarmee de britse kotters in de race om het Eiland Whight zo overtuigend werden verslagen: “er is geen tweede majesteit “. De Raedt van Toezight, een Alaskan Trader van de tekentafel van Jay Benford, waarmee in zekere mate een knipoog wordt gemaakt naar De Pirates of the Caribean is een S-spant, met een aan de voorzijde volle waterlijn bij een volle spantvorm, uitlopend in een fijne geveegde kont met een bijzondere ronde spiegel. Het kielprofielloopt recht van het voorschip tot het diepste punt bij de hak waar het doorgestoken roer op staat.

Het schip is net als de Shpountz, schoener getuigd, met mogelijkheden allerlei topzeilen en ook razeilen te voeren, waardoor het big boat image nog eens wordt versterkt. Maar het grote verschil zit hem in de bouwwijze. De trader is in Ferrocement gebouwd, een composiet van stalen staven om de vorm te geven en fijnmazig kippengaas, dat nadat de vorm goed is gefixeerd door al het gaas te verbinden met het stalen geraamte, volledig wordt afgesmeerd (vol gesmeerd) zowel inwendig als ook uitwendig met beton. Zo ontstaat een gladde afwerking zowel inwendig als uitwendig, die ook nog eens wordt afgewerkt met epoxy(primer). De voordelen zijn voor de hand liggend, je kunt tegen geringe materiaalkosten een groot schip bouwen, maar er zijn naast een goed toegesneden ontwerp ook een groot aantal vakkundigheden vereist. Een top stukadoor is een goede aanbeveling. Eventuele reparaties zijn goed mogelijk met gebruik van een boorhamer, snijbrander en een lasapparaat. Stalen betonstaven moeten weer aangelest worden aan het oorspronkelijke geraamte. Kippengaas wordt vervolgens weer aangebracht in meerdere lagen binnen en buiten de staalstaven die het geraamte vormen. Als alles weer strookt, kan de beton huid weer worden aangewerkt, waarbij de aanhechting oud aan nieuw goede aandacht vraagt. Tenslotte is er de nabehandeling met epoxyprimer.

Met haar ontwerp uit 1968 haar bouwjaar 1980 en haar bijzondere constructiewijze in combinatie met de achtergrond als boven beschreven is de Raedt van Toezight een aanwinst voor de VKSJ. Zonder meer is zij als een Classic in te delen op de schepenlijst van de VKSJ. Het toch wel eclectische karakter van zowel vormgeving als engineering van het schip maken het een heel bijzonder schip, waarop het predicaat Classical van toepassing is..

De functie van het schip is mooi gerelateerd aan de naam “De Raedt van Toezight”, daar ze wordt ingezet als proeftuin bij de scholing van de “Vroeden” die de koers van de organisatie zullen moeten gaan zekerstellen. Op de Randmeren spelevaren met een schip als de Raedt vraagt diligent toezicht en zoals met alles in het leven, moet er goed en ook prettig geoefend worden.