V1080 C40 no 22

In 1920 ontwierp de Zweedse designer Axel Nygren de 40m2 scherenktuiser Gurly. De Gurly was 13,08m1 lang en 1,98m1 breed. De Gurly werd ontworpen en gebouwd in opdracht van de GKSS (Goteborgs Kongeli Segel Selskap) om te worden verloot onder de leden, in 1920. De gelukkige was een winnares, Marga Thurfjell uit Lulea. De bouwende werf was Angholmens Batvarv te Langedrag. Het was de 7^e als 40m2 geklasificeerde scherenkruiser, naar de regel van 1919. Axel Nygren had in die tijd de technische leiding over die werf. Gurly heeft gediend als plug voor de C-40. Tot zover de scherenkruiser bijbel van Per Thelander, “Al onze Scherenkruisers”.

Ondanks het feit dat de Gurly als plug heeft gediend voor de C-40, toont de maatafwijking duidelijk aan dat er wel wat ontwerpwerk heeft moeten plaatsvinden, alvorens de Gurly omgetoverd was in de C-40. In grote lijnen zijn de uiterlijke kenmerken – lang en slank – wel bewaard gebleven, maar zowel kop als kont zijn behoorlijk aangepast. Ook het vrijboord is enigszins verhoogd, waardoor onder het achterdek plaats ontstond voor een kleine achterkajuit. De hoofdkajuit, ook in polyester draagt nu de mast, een constructie die voor het eerst door Knud Reimers werd toegepast in de 22- en 30m2 scherenkruisers.

Al met al is er wel sprake van een volledig nieuw ontwerp, qua engineering als ook vormgeving van romp en dek. Wat dat betreft is het gunstig geweest dat de scherenkruiser bouwvoorschriften zijn uitgebreid in de 70-er jaren naar polyester, waarbij men naast stringente sterktevoorschriften, ook de minimum gewichten van de oorspronkelijke regel uit 1925 heeft gehandhaafd. 

De C-40 is evenwel geen scherenkruiser in de letterlijke zin des woords, omdat zij niet onder toezicht van de meters van de SSKF is gebouwd. De C-40 vormt een klasse op zich. Jammer genoeg zijn er maar een 25 tal van gebouwd. Dan is het wel heel uitzonderlijk dat er dit najaar nog 2 te koop waren op Blocket, de Zweedse Marktplaats. Overigens was de Gurly zo’n 7 jaar geleden ook te koop op Blocket, in gerestauteerde en gefineerde staat. Tot zover de achtergrond van de C-40.

Wat rest is wat te vertellen van deze C-40 nummer 22. Ik heb het schip gezien, op de kant, onder de dektent op de trailer. Ze ziet er fantastisch uit. Het moet een avontuur zijn er mee te zeilen. Een C 40 is enorm snel, sneller dan een gewone 40m2 scherenkruiser. Zijn roots uit de oudere regel enerzijds en de aanpassingen van voor en achterschip leidden tot dit resultaat.

Op de door de eigenaar bijgevoegde foto’s is te zien dat er nog wat te doen is op het gebied van zeiltrim, om de C-40 makkelijk te kunnen mannen. Ook het gedrag onder motor kan problematisch zijn, als gevolg van beperkt motorvermogen en plaatsing van de schroef ver achter het roer. Mogelijk is de motor ook niet sterk genoeg om de vaanstand schroef de goede instelhoek te geven.

Wat ook opvalt is dat van deze C-40 de masttop gestaagd is op de boeg, een stag dat er in deze uitvoering eigenlijk niet op hoort. De masttop moet enigszins achterover kunnen buigen onder druk van het achterstag. Dat opent het achterlijk van het grootzeil terwijl het tegelijkertijd steun geeft aan het voorlijk van de fok. Daarmee wordt de loefgierigheid wat beperkt. Ook moet ten allen tijde voorkomen worde dat de mast op halve hoogte naar achteren doorbuigt. Dan wordt het grootzeil veel te bol en is het schip niet goed te houden. Een scherenkruiser en dus ook een C-40 heeft een erg geconcentreerd lateraal vlak, waarbij het roer eigenlijk maar een gering koppel geeft t.o.v. het draaipunt van de boot. Dat betekent dat de balans in de trim van het grootste belang is. Dat geldt zowel voor de bootsnelheid als ook voor de handelbaarheid onder zeil. Een scherenkruiser, ook een daarvan afgeleid schip als de C-40 is gevoelig. Dat betekent veel aandacht voor details.

De C-40 is een bijzondere replica van een vintage schip uit 1920. Uitgevoerd in GRP, is daarmee een heel bijzondere klassieker ontstaan.