Het forteiland Pampus op het Markermeer voor Muiden, dat een eervolle plaats inneemt op de UNESCO-lijst van werelderfgoed, wordt op een bijzondere wijze aangepast. Het kustmatige eiland dateert uit de 19de eeuw en was ooit de sluitsteen van de 135 kilometer lange verdedigingslinie van de hoofdstad, de zogenaamde ‘Stelling van Amsterdam’. In opdracht van de exploitant van Pampus, de Stichting Forteiland Pampus, heeft architectenbureau Paul de Ruiter Architects een ontwerp gemaakt voor een grootschalige verbouwing van het entreegedeelte. Het fort kon destijds 200 soldaten huisvesten en voorzag zichzelf van water en energie. Het architectenbureau werd hierdoor geïnspireerd om Pampus om te vormen tot een ‘showcase van verduurzaming’.
Het eiland heeft nu een museale functie. Het 19de eeuwse fort is gerestaureerd en men kan er ook kennis van nemen hoe Amsterdam beschermd werd door een ring van forten, dijken en sluizen die in het landschap waren ingebed. Bezoekers kunnen o.a. een virtuele reis per luchtballon over deze ‘Stelling van Amsterdam’ maken. Pampus is te bezoeken met een veerboot vanuit Muiden, maar er is ook een kleine jachthaven. Het is de bedoeling dat de verbouwing de geschiedenis van Pampus als zelfvoorzienend eiland zal doen herleven.
Als motto voor het ontwerp van het nieuwe entreegebouw is door het architectenbureau voor ‘spectaculaire eenvoud’ gekozen. Nu staat er een loodsachtig entreegebouw op Pampus, dat de lijn van het eiland verstoort. De nieuwe entree wordt verzonken in het talud van het eiland, waardoor
de rommelige aanblik verdwijnt en de cultuurhistorische waarde van het fort visueel wordt hersteld. Voor de nieuwe entree worden uitsneden uit het zandlichaam tot aan het fort gemaakt. Doordat de entree een glasgevel krijgt ontstaat zicht op de hele eilandconstructie.
Het ontwerp van het nieuwe entreegebouw zal sterk bijdragen tot de zelfvoorzienendheid van het eiland. Het aardlichaam rondom het gebouw dempt temperatuurverschillen tussen seizoenen, zodat het klimaat met minimale energie op een comfortabel peil gehouden worden. Tot de duurzaamheid van het ‘nieuwe’ Pampus zal verder worden bijgedragen door een biovergister, die de bioafval omzet in gas van in de keuken van het entreegebouw zal worden gebruikt en een energiesysteem op basis van zonne- en windenergie.
Het nieuwe entreegebouw biedt onderdak aan onder meer een ontvangstruimte, garderobe met kluisjes, horecagelegenheid, souvenirwinkel, en een congresruimte. De functionele ruimte van het nieuwe entreegebouw is bijna 300 m2 groter dan in het bestaande gebouw. Dat moet Pampus de mogelijkheid bieden om circa 100.000 bezoekers per jaar te ontvangen.